Het project Ontwikkelkracht heeft tot doel de kwaliteit van het onderwijs in Nederland duurzaam te verbeteren. ‘Wij willen het beste onderwijs voor elke leerling in Nederland’. Dat is het motto van de bijzondere coalitie van partijen uit het onderwijs die onder de paraplu van Ontwikkelkracht hun eigen opdracht verder vormgeven. Ontwikkelkracht benadrukt dat dit project vanuit het onderwijsveld zelf vorm en inhoud krijgt, namelijk ‘door de kracht van het vakmanschap te bundelen met inzichten uit onderzoek.’ Daarbij zet men co-creatie, een lerende aanpak en ‘evidence-informed’ werken centraal en is het uitgangspunt altijd dat het van, met én voor de scholen is. Voor dit project is € 332 miljoen toegekend uit het Nationaal Groeifonds in 2022, voor de komende 10 jaar (tot en met 2032). Van dit bedrag is € 101 miljoen toegekend voor de eerste 4 jaar. Het andere deel is (€ 231 miljoen) is voorwaardelijk toegekend, voor de 6 jaar daarna.
Pijlers
Het programma start – gelukkig – niet ‘from scratch’ maar heeft een aantal ervaren programma’s gebundeld en aangevuld met nieuwere initiatieven. Waar richt men zich op?
Onderzoeks- en verbetercultuur - Het versterken de onderzoeks- en verbetercultuur op scholen door beproefde verbeteraanpakken aan te bieden. Twee programma’s zijn door een onafhankelijke commissie geselecteerd. Het programma Groeikracht, dat de werkwijze uit het LerarenOntwikkelFonds en van de stichting LeerKRACHT combineert. En De Transformatieve School, het professionaliserings- en cultuurveranderingsprogramma waar onderwijssocioloog Iliass El Hadioui de basis voor legde.
Kennisdeling - Het makkelijk(er) toegankelijk en beschikbaar maken van bruikbare kennis en onderzoek voor onderwijsprofessionals. Deze taak lag al bij NRO en wordt met dit programma geïntensiveerd.
Onderzoek in co-creatie - Het opzetten van co-creatielabs waarin op een aantal specifieke thema’s de kennis wordt gebundeld en onderwijsprofessionals en onderzoekers de kennisontwikkeling versnellen door samen vraagstukken uit de praktijk op te lossen. Gestart wordt met een taallab en een onderwijsprofessionalslab. Hiervoor verantwoordelijk is voorlopig het onderzoeksnetwerk ‘van’ bijzonder hoogleraar Inge de Wolf, Education Lab.
Expertscholen Ontwikkelkracht - Het ondersteunen van scholen die een evidence-informed werkwijze succesvol toepassen, om hun kennis en kunde met andere scholen te delen. Het creëren van een netwerk van ambassadeurs en expertleerkrachten, schoolleiders en schoolteams. Zij begeleiden vanuit opgedane kennis en vaardigheid andere leraren en schoolleiders in het toepassen van bewezen effectieve aanpakken of het realiseren van een onderzoeks- en verbetercultuur in de school.
Hier lees je meer over de verschillende programma’s.
Waarom dit initiatief?
In het septemberinterview met Jasper Rijpma heb je al het een en ander kunnen lezen. Er is een niet aflatende ambitie onder de initiatiefnemers om ons onderwijs inhoudelijk te verbeteren en het beroep van de leraar relevanter en aantrekkelijker te maken. Ze schrijven: ‘De beste ontwikkeling voor je leerling, dat is wat je als leraar altijd voor ogen hebt. En als schoolleiding wil je kwalitatief en passend onderwijs verzorgen. Vanuit betrokkenheid, vanuit ambitie, vanuit passie voor het vak. Maar de werkdruk in het onderwijs is hoog en kennis over wat werkt is niet altijd direct beschikbaar. Goede ideeën en ambities blijven daardoor al snel liggen. Er is een toenemende kansenongelijkheid op de arbeidsmarkt. En de interesse voor het beroep van leraar loopt terug. Hoog tijd om structurele verandering in het funderend onderwijs mogelijk te maken.’
Tegelijkertijd bestaat Ontwikkelkracht waarschijnlijk ook eenvoudigweg omdat het gelukt is: met een stevig en onderbouwd plan beroep doen op een goedgevuld fonds, het Groeifonds.
Van wie is Ontwikkelkracht?
Ontwikkelkracht is van, met en voor scholen en de onderwijsprofessional staat samen met de wetenschapper aan het roer. Dat schrijft men op de site en dat is ook de unanieme intentie. Ook het ministerie van OCW participeert, als departement betrokken bij de groeifonds-aanvraag – dat was een voorwaarde-, als penvoerder, als subsidieverlener aan scholen en uiteindelijk ook als eindverantwoordelijk richting NGF. Er is een programma-bureau dat zorg draagt voor praktische zaken, maar ook de uitdagende opdracht heeft om voor samenhang te zorgen en samenwerking te stimuleren tussen de verschillende projectdeelnemers. Eén en één is drie, zogezegd.
Wat gaan we ervan merken?
De verschillende programma’s die zich aan Ontwikkelkracht hebben verbonden, zijn lopende programma’s en voor veel scholen niet nieuw, maar de bundeling van krachten binnen één groot landelijke project is dat wel. Dat zal betekenen dat scholen die op dit moment met een van de partners werken aan schoolontwikkeling daarin een nieuwe inbedding zullen gaan ervaren en zich bijvoorbeeld misschien al aangemeld hebben als potentiële expertschool. Daarnaast zal het project in de loop van het nieuwe schooljaar van zich gaan laten horen. Er is meer dan genoeg te delen procesmatig, maar zeker ook inhoudelijk.
Daar hoef je niet op te wachten, je kunt je nu al verder informeren. Om deelname aan het programma makkelijk, eenvoudig en aantrekkelijk te maken, krijgen scholen hiervoor bijvoorbeeld een tegemoetkoming in de kosten. Hiervoor is deze zomer de subsidieregeling Ontwikkelkracht voor de eerste scholen beschikbaar gekomen.
Bemoei je ermee!
Wil een groot project in de beschreven constructie echt van het onderwijs zelf blijven, dan is het belangrijk dat het onderwijs zelf meedoet. De nu nog papieren ambities kun je mee inkleuren in de actieve relatie en participatie met de genoemde programma’s en met nieuwe participanten – daarin zal het project zich ook verder ontwikkelen. En er zijn genoeg noten te kraken. De kritische lezer bleef in de eerste alinea waarschijnlijk al haken op ‘de kwaliteit van onderwijs’, ‘het beste onderwijs’ of op ‘evidence-informed’. Hierover opnieuw nadenken opent de discussie over het waartoe van het onderwijs, dat in hoge mate de criteria voor kwaliteit bepaalt. En zullen we ook begrippen als ‘evidence’ eens fris tegemoet treden? Niemand wil iets doen wat niet werkt, maar wat werkt is niet altijd bewezen in de smalle definitie van het woord. Misschien een mooie gelegenheid om te komen tot een meer doordachte en genuanceerde invulling van dit begrip of tot een ander vocabulair. Je moet kansen grijpen als ze zich aandienen.
Kortom, bemoei je met dit langlopende initiatief want het is belangrijk om goed na te denken op welke manier ‘het onderwijsveld’ eigenaar blijft en ook in zijn diversiteit vertegenwoordigd kan zijn.
Meer informatie
Een verkennend gesprek aanvragen? https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-onderwijs-cultuur-en-wetenschap/programma-ontwikkelkracht/intake-deelname-ontwikkelkracht
Nog meer weten? [email protected]