Volgens de meest recente cijfers loopt het tekort aan leraren in het basisonderwijs dit jaar op tot ongeveer 1500 en zal het zo tegen 2027 opgelopen zijn tot meer dan tienduizend leraren die het basisonderwijs nodig heeft, maar die er gewoonweg niet zijn. In het voortgezet onderwijs lijkt het minder dramatisch, maar ook daar is het voor sommige vakken heel lastig om vacatures te vervullen en dat wordt over zo’n acht à tien jaar naar verwachting nog moeilijker. In 2018 zal ongeveer anderhalf procent van het totaal aantal vacatures in het voortgezet onderwijs niet vervuld kunnen worden en in 2027 zullen schooldirecties bijna tweeëneenhalf procent van de leraren die ze nodig hebben niet kunnen vinden. Voor sommige vakken is en wordt dat nog ingewikkelder. Neem bijvoorbeeld de moderne vreemde talen: in 2027 zal zo’n tien procent van de leraren Duits en Frans die nodig zijn, niet beschikbaar blijken. En informatica: daar gaat het om ruim twintig procent. En dat voor een vak dat steeds belangrijk wordt.
Nu is het natuurlijk niet de bedoeling dat we bij de pakken neerzitten.
Deze cijfers gaan uit van ongewijzigd beleid, dat wil zeggen dat, wanneer we – scholen, het ministerie, de inspectie – niet iets bijzonders ondernemen, die cijfers dan wel eens heel reëel kunnen worden. Nu is het natuurlijk niet de bedoeling dat we bij de pakken neerzitten. We zien inmiddels gelukkig dat scholen, lerarenopleidingen, het ministerie van OCW en andere partijen druk bezig zijn om na te denken over hoe we kunnen voorkomen dat straks hele klassen zonder leraren komen te zitten en scholen hele vakken van de lessentabel moeten halen, omdat er geen bevoegde leraar voor te vinden is. Bij de Onderwijsinspectie gaan we dit jaar ook hard aan de slag met het lerarentekort. En omdat wij ons doorgaans druk maken om de kwaliteit van het onderwijs, doen we dat bij dit onderwerp ook.
We willen allereerst uitzoeken wat de effecten van het (nu al bestaande) lerarentekort zijn op de onderwijskwaliteit. Maar wat we nog interessanter vinden is te horen hoe scholen en besturen op een creatieve met het tekort omgaan. Of ze misschien van de nood een deugd hebben kunnen maken of dat van plan zijn te gaan doen. Nu al zien we dat sommige scholen al goed nagedacht hebben over de vormgeving en inrichting van hun onderwijs om straks geen last te hebben van een gebrek aan leraren. Op een vergelijkbare manier zijn we benieuwd naar slimme, nieuwe routes die de lerarenopleidingen bedenken om meer en sneller leraren op te leiden.