Nou, leren om analoog klok te kijken is helemaal niet zo eenvoudig. We doen eerst de hele uren en daarna de halve uren en dan de kwartieren en daar begint het moeilijk te worden, want Bernardo verwisselt hardnekkig ‘kwart voor’ en ‘kwart over’ en dat is niet zo vreemd want ‘voor’ en ‘over’ zijn bijna dezelfde letters in verschillende volgorde en dat is verwarrend voor een jochie dat pas in Nederland is. En het wordt nog een graadje moeilijker als we met minuten gaan werken. De opdracht ‘Zet de klok op tien voor half zeven’ is nog best wat denkwerk voor Bernardo. In het Engels is het makkelijker want Engelsen deden al ‘digitaal’ voordat het woord was uitgevonden: ‘six - twenty’. Nou ja, het komt allemaal goed: na drie kwartier kan Bernardo in vervolg op een stationsklok zien hoe laat het is.
Nu we het er toch over hebben: in Nederland gonst de discussie over het gebruik van smartphones in de klas. Wat zeg ik: over de aanwezigheid van telefoons in de klas! De veenbrand ontstond toen bekend werd dat studenten en scholieren het AI (Artificial Intelligence) programma ChatGPT gebruiken als ‘schrijfassistent’ om essays te schrijven en om huiswerk te maken. Docenten hadden het niet in de gaten, want die lopen een beetje achter als het gaat om dit soort hulpmiddelen gaat. Die gebruiken nog een boek. Een leerling sprak op het journaal: “Vaak wordt je gevraagd om iets in je ‘eigen woorden’ op te schrijven, maar ja … de leraar weet toch niet wat ‘mijn eigen woorden’ zijn”. Dat klopt en onderhand is het programma ChatGPT zo perfect dat ‘echt’ niet meer van ‘kunstmatig’ te onderscheiden is.
“Ik heb wel 45 minuten met Bernardo aan tafel gezeten met een houten speelgoedklok en het was ook leuk en gezellig.”
Dat wordt nog wat. In het verlengde van de Chatbot-openbaringen ontstond er rumoer over het verbannen van de telefoon uit de klas. ‘Thuis of in de Kluis’ stond er als vette kop in de krant. Ik denk dat het gaat gebeuren en dat lijkt me ook heel verstandig. Een telefoon is een stoorzender. In de VS kijken volwassenen gemiddeld één maal per zes minuten op de telefoon. Jongeren zitten 7 tot 9 uur per dag naar een beeldscherm te staren, tijd die ‘gestolen’ wordt van tijd die zij samen dingen zouden kunnen doen. Met elkaar kaarten (jawel, dat deden ze vroeger in de pauze), sporten, spelen, ouwehoeren, verliefd worden etc.
De dochter van Bill Gates (Microsoft) mag van haar ouders dagelijks niet langer dan 45 minuten achter een scherm. Mark Zuckerberg (Facebook) schreef een openbare brief aan zijn pasgeboren dochter waarin hij uitlegt ‘hoe belangrijk hij het vindt dat zij naar buiten zal gaan om te spelen’. De tovenaarsleerlingen van tovenaar AI proberen hun eigen kinderen te beschermen tegen ‘schermtijd’. Ik heb niet de illusie dat ik het beter weet dan de bedenkers van Microsoft en Facebook. Ik heb wel 45 minuten met Bernardo aan tafel gezeten met een houten speelgoedklok en het was ook leuk en gezellig. Wij hebben elkaar leren kennen. Analoog!
Ten slotte: Hoe weet u nu eigenlijk dat dit stukje niet geschreven is door een Chatbot? Dat het mijn eigen woorden zijn. Welnu, als ‘watermerk’ heb ik het zinnetje ‘Dat wordt nog wat’ ingebouwd (aan het begin van de vijfde alinea). Dit is zulk krom Nederlands - het zal u vast geërgerd hebben - dat verzint zo’n ‘Chatbot’ niet, hoe intelligent die ook is…
Denk ik.
Frans Ottenhof is (gepensioneerd) biologieleraar en vrijwilliger op het ISK van de Purmerendse ScholenGroep.