Onmacht

‘Wanneer een leerling van school overlijdt, geeft dit mij een gevoel van onmacht, onrecht en ongeloof. Het toont de kwetsbaarheid van ons allemaal als mens. Daar heeft leeftijd niets mee te maken. In de weken na zo’n gebeurtenis is het belangrijk om de gevoelens niet te onderdrukken en open te blijven staan voor een verhaal of troostend woord. Meer kun je op zo’n moment niet doen en dat wordt ook gewaardeerd. Het meisje dat onlangs (maart) bij een ongeval is overleden zat op het vmbo in de derde klas. Deze klassen waren voor het ongeval ruim twee maanden bezig geweest met het maken van werkstukken voor een speciale expositie in het museum van Roermond, over de architect Pierre Cuypers. We besloten als vakdocenten samen met de schoolleiding om dit alles toch door te laten gaan en het werkstuk van de overleden leerlinge een speciaal plekje te geven, voorzien van een knalroze lint met daarop haar naam. De maandag na het ongeval zijn we deze expositie gaan inrichten. Op donderdag was de sobere opening.’

Saamhorigheid

‘Naast het feit dat er uiteraard sprake is van enorm verdriet en ongeloof, is het zo bijzonder om te zien hoe leerlingen dan een grote, hechte club kunnen vormen om het verlies te verwerken. Iedereen houdt rekening met elkaar en steunt elkaar. Emoties mogen gezien en gedeeld worden. Er wordt gehuild maar ook soms gelachen. Vaak worden mooie verhalen of gebeurtenissen verteld maar ook anekdotes. Die saamhorigheid en de betrokkenheid op school, die raakt me dan echt. De kracht die je als team op een school hebt is erg bijzonder en belangrijk.’

We besloten als vakdocenten samen met de schoolleiding om dit alles toch door te laten gaan en het werkstuk van de overleden leerlinge een speciaal plekje te geven.

Transparant protocol

‘De school heeft inmiddels een transparante werkwijze ontwikkeld. Wanneer een bericht omtrent het overlijden van een leerling de directie bereikt, wordt er onmiddellijk actie ondernomen via een protocol waarbij alle betrokkenen in een schoolorganisatie worden geïnformeerd. Met de huidige digitale middelen gaat dat razendsnel en is dit een praktische manier om veel mensen tegelijkertijd te informeren over wat er gebeurd is. Iedereen - personeel, ouders, leerlingen - wordt in eerste instantie per mail op de hoogte gebracht over de tragische situatie. Hierin wordt ook uitgelegd waar mensen terecht kunnen met vragen en het krijgen van hulp. Tegelijkertijd worden er in- en externe hulpinstanties ingeschakeld om leerlingen, ouders en personeel op te vangen. Deze mensen zijn in het begin elke dag aanwezig op school. Daarnaast organiseert de school een bijeenkomst om nader uit te leggen wat er is gebeurd en wat de school verder zal ondernemen om iedereen op de gewenste manier zo goed mogelijk bij te staan. Ook wordt er een gedenkruimte ingericht, waar ieder op zijn of haar manier afscheid kan nemen. Hier zijn de hele dag een leraar of mensen van het zorgteam bij aanwezig. Leerlingen krijgen geoorloofd de kans om naar deze ruimte te gaan, ook tijdens lestijden. Zo’n gedenkruimte wordt als erg waardevol ervaren en ook ouders waarderen de mogelijkheid die de school biedt om afscheid te mogen nemen van de betreffende leerling. Meestal wordt er daarnaast, in samenspraak met de betrokken ouders van de overleden leerling, op school een gedenkdienst gehouden. De contacten met de families van de overleden leerlingen worden zeer gewaardeerd.

Naast dit alles is het denk ik van belang dat het ritme van een school wordt opgepakt en gehandhaafd. Dit geeft vertrouwen en veiligheid op een school. Deze hele werkwijze wordt door alle betrokkenen erg op prijs gesteld.’

Eigen manier

‘Ik denk dat het allerbelangrijkste is dat je als schoolorganisatie en als leraar iedereen de tijd geeft om op zijn of haar manier bij het verlies stil te staan. Door het aanbieden van een (herdenkings)bijeenkomst, het verschaffen van informatie, het inzetten van extra zorgmedewerkers en er voor elkaar zijn is hierbij van onschatbare waarde. Zo’n gebeurtenis heeft namelijk een enorme impact op iedereen. Het is iets wat je je je hele leven zult blijven herinneren.’