Pelgrim in podcastland - Meesterwerk: niet zonder reden succesvol, maar erg Amsterdams

Deze eerste aflevering begin ik met een van de grootste en succesvolste podcasts: Meesterwerk van Jan Jaap Hubeek. Hubeek is opleidingsmanager Educatie bij Hogeschool Leiden. Hij werkte een aantal jaar als docent in het primair onderwijs in Nederland en het buitenland. Sinds 2006 werkt hij in Leiden, eerst als docent nieuwe media en later in diverse managementrollen.

In januari 2019 startte Hubeek de podcast Meesterwerk. Daarin ging hij op zoek naar ondernemende of avontuurlijke mensen in het onderwijs. Mensen die de versnelling of kanteling van het onderwijssysteem inzetten. Gesprekken over hún meesterwerk. De eerste afleveringen sloten nauw aan bij die definitie van wat Meesterwerk is: Klein Amsterdam, een nieuwe innovatieve school, onderwijs in de kas van de Hortus Botanicus, een terugblik op de Iederwijsscholen en de Steve Jobsscholen en OntwikkelingsGericht Onderwijs (OGO).

Rond de zomer van 2019 (aflevering 25 t/m 35) verbreedt de podcast zich: thema’s als het bespreekbaar maken van radicalisering en polarisatie, de academische leerkracht en de specialist sportieve en gezonde school. En Hubeek begint dan met zijn eerste themaserie over de Vrije School. Dit schooltype bestaat in 2019 honderd jaar en dat wordt gevierd met het festival Waldorf100. In een aantal podcasts interviewt hij Gert Biesta (onderwijswetenschapper), Floortje Dessing (presentatrice), Aziza Mayo (lector), Thomas Rau (architect) en Merlijn Twaalfhoven (componist) over de Vrije School.

De eigen afleveringen zijn een voortzetting van wat er in de eerste afleveringen gebeurt. Sommige thema’s komen zelfs letterlijk terug: de rol van spel, nieuwe Amsterdamse scholen, nieuwe vormen van leren, radicalisering en polarisatie. Maar met andere gasten en de goede interviewvaardigheden van Hubeek heb je als luisteraar niet het gevoel dat de podcast in herhaling valt.

Een volgende samenwerking van Hubeek is die met de stichting Nivoz. Deze stichting biedt opleiding aan en doet onderzoek op het gebied van pedagogiek. Op de Meestwerktijdlijn wordt af en toe een podcast uit die samenwerking gedeeld, zoals een portret van Luc Stevens, oprichter van Nivoz. Op de podcast van Nivoz probeer ik later een keer terug te komen.

Daarna komt Hubeek al snel terug bij het onderwerp van zijn allereerste podcast: een reeks over de nieuwe school Klein Amsterdam (hij is lid van de raad van toezicht van deze school). Dit initiatief was de winnaar van de scholenwedstrijd Onze nieuwe school die de gemeente Amsterdam uitschreef in 2016. De school baseert zich op de Tussenruimte, een filosofisch begrip van Hannah Arendt, waarbij de school fungeert als ruimte tussen de leerling en de wereld.

En vlak voor de zomer van 2020 verschijnt de laatste reeks: een aantal podcasts over het thema hoogbegaafdheid waarbij Hubeek in gesprek gaat met ouders en kinderen, met leerkrachten en met experts en op zoek gaat naar het effect van hoogbegaafdheid op het leven en de schoolervaringen van mensen die hoogbegaafd zijn.

Dat Hubeek een succesvol podcastmaker is moge duidelijk zijn als je naar zijn website gaat. Meesterwerk is inmiddels een audiocollectief met, naast Hubeek, ook Annet Stegeman als podcastmaker. Samen dragen zij zorg voor een hele reeks podcasts, zoals ook Radio LEF van het Leiden Education Fieldlab, Onderwijs Primair, Podplanten en Leve het onderwijs. Hubeek zelf is ook vaste onderwijscommentator bij Focus van NPO Radio 1.

Als je ergens wilt beginnen in het podcastlandschap is Meesterwerk een mooi startpunt: hoge kwaliteit in opname en gesprek, diverse onderwerpen en vanuit de innovatiefste hoeken van het onderwijs. Een podcast waar ik zelf enthousiast over ben en bijna alles van gehoord heb, maar die ook wel erg op de Randstad en Amsterdam is gericht.

De eerste afleveringen zijn erg gericht op de avant garde van het onderwijs. Dat is op zich niet erg, maar dat het onderwijs innovatief is, wordt stilzwijgend als automatisch positieve ontwikkeling in beeld gebracht. Het sluit niet altijd aan bij de weerbarstige werkelijkheid van het alledaagse lesgeven in de klas of de basis van het geven van goed lees-, schrijf- en rekenonderwijs.

Maar het luisteren naar dit soort tegendenkers zet je als luisteraar wel zelf ook weer aan het denken over je lespraktijk. Zeker de terugblikken op Iederwijs en Steve Jobs zijn interessant, omdat je in retrospectief een aantal ontwikkelingen ziet, onder andere dat veel van wat men toen deed, nu gemeengoed begint te worden.

Je zult het niet altijd eens zijn met de sprekers, maar je kunt er altijd wat van leren. Het is – als gezegd – wel jammer dat de podcast sterk focust op Noord- en Zuid-Holland. Er gebeurt immers ook elders in het land veel moois. En dat komt gelukkig weer in beeld via andere podcasts, waarover ik in de volgende Van Twaalf tot Achttien meer zal vertellen.

Wim Pelgrim is docent Nederlands aan het Dr. Knippenbergcollege in Helmond. Daarnaast maakt hij de Pictio Onderwijspodcast en is hij projectleider van BlockChange.EU. Een volledig overzicht van alle Nederlandse onderwijspodcast is te vinden op http://podcast.wimpelgrim.nl